İNSAN FAKTÖRLERİ (AMT- Aviation Maintenance Technician-1)
Havacılıkta emniyet ve güvenlik yerde başlar darken, önemli oranda ‘bakım’ın katkısı bulunmaktadır. Uçak kazaların incelediğinizde bazı bakım hata örnekleriyle karşılaşırsınız. Yanlış takılmış parçalar, eksik veya belli periyotlarda kontrol edilmemiş. Çoğu zaman bu hatalar var ama bunların bir de görünmeyenleri var.
Günümüzde hava bakım yönetiminde bir dizi insan faktörleriyle karşı karşıyadır. Kapalı mekanlarda sabahın erken saatlerde, yüksek platform altında kapalı mekanlarda ve çoğu zamana akşam saatlerinde çalışıyorlar. Bu da insan üzerinde olumsuzluk yaratmaktadır. Zaten iş fiziksel olarak yorucu aynı zamanda detaylar konusunda dikkat gerektiriyor. Bunları yerine getirirkende diğer önemli bir unsurda çalışma dokümantasyon unsurudur. Yani (Aviation Maintenance Technician) ATM güncellemeleri mevcut.
Bugün insan faktörlerinin farkında olma özelliği; kalitenin arttırılmasına, çalışma esnasında sorumluluk sahibi iş gücü.
İnsan faktörleri dediğimizde psikoloji, mühendislik, endüstriyel tasarım, istatistik, operasyon araştırmaları ve antropometri(insan vücudunun boyutlerı ile ilgilen özel bir bilim dalıdır) olmalı. İnsan özelliklerini anlama bilimini kapsar. Aslında tasarıma uygulanması, sistemlerin, hizmetlerin geliştirilmesi, yaygınlaştırılmasıyla insan faktörünün başarılı bir şekilde prensipler dahilinde yani kuralları ile bakım çalışma ortamına dahil etmektir.
Hava bakımını etkileyebilecek insan faktörlerin listesi geniş bir yelpazeyi kapsar.
İnsan faktörlerini incelediğinizde ve uygulamaya kalktığınızda bir karmaşıkla karşılaşırsınız. Bunları düzeltmek için basit bir cevapda yok.
İnsan Faktörlerinin Elemanları
Klinik Psikoloji
Bireyin zihinsel refahına odaklanır. Bireylerin stresle baş etmeye, başa çıkmaya yardımcı olabilir. Olumsuz durumlar için mekanizmalar, yoksul benlik imgesi ve çevresinden gelen eleştirileride kabul etmek.
Deneysel Psikoloji
Temel davranışsal süreçler; öğrenme, sansasyon, algılama, insan performansı, motivasyon, bellek, dil, düşünce ve iletişim. Ayrıca fizyolojik olarak yeme, okuma gibi temel davranışları işler ve problem çözmedir. İş verimliliğini test etmek için politikalar , prosedürler yardımıyla deneysel çalışmaların ölçümü ile performansı tayin etmek.
Antropometri
İnsan vücudunun boyutları ile ilgilen özel bir bilim dalıdır. AMT ile çalışılması gereken bir durumdur. Bir uçağın onarımı için örnek; boyut-ekipman-alet ağırlığı. Erkekler ve kadınlar genellikle yükseklik ve ağırlıkta farklılık göstermektedir.
Bilgisayar
AMT, yaptıkları onarımları belgelemek için oldukça zamanda harcadıklarından bilgisayarın önemi büyüktür. Çünkü konforlu ve güvenilir bir iş mahalli sağladığınızda yazılım programları ve bilgisayar tabanlı test ekipmanları kolay olmalıdır.
Bilişsel Bilim
Bir bilimsel çalışma, araştırma içerir. Algı, dil, muhakeme ve duygu. Düşük seviyeli analiz ve karar mekanizmalarından yüksek seviyeli mantığa kadar pek çok analiz düzeyini kapsar. Hava bakımda problem çözme becerisine sahip olmalıdırlar yani hızlı ve verimli bir şekilde. Sürekli olarak sorunlarını çözmek zorundalar. Bu durumda bir vizkoz döngü olabilir. Muazzam bir stress yaratır.
Yüksek stress seviyelerinde, zihinsel süreçlerin kesintiye uğramaması için çalışma yeteneği geliştirtilmelidir.
Emniyet Mühendisliği
İdeal olarak tasarımın alır, analiz eder. Hangi hata ve arızaların oluşabileceği ve ardından emniyet gerekliliklerini önermek. Değişikliklerle daha emniyetli- güvenli hale getirmesi. Emniyet vurgulanamaz. Hava bakım konusunda yeterince herkes güvenli bir ortamda çalışmalı. Emniyet mühendisliği havacılık bakımı tasarımında büyük rol oynamaktadır.
Tıbbi
Tıp, hepimizin bildiği gibi iyileşme bilimidir. Sağlık uygulamalarında hastalığın önlenmesi ve tedavi ile sağlığı yeniden kazanmak. Burada alışkanlık ve fiziksel refah çok önemlidir.
Örgüt Psikolojisi
Burada ilişkileri ilgilendirmektedir(insan-iş).
*Ödüller-tazminatlar-emniyet kayıtları
*Çalışanalrı motive etme
*Takım çalışması
*Tüm çalışanlara adaletli davranış
Eğitimsel Psikoloji
Eğitim süreci içinde insanların nasıl gelişimsel süreçler geçirdiğini ve nasıl öğrendiğini, eğitsel müdahalelerin etkinliğini, öğretim psikolojiyi araştıran ve konu edinen pskoloji içerisinde bir alandır. İnsanların öğrenme biçimini ve insanları eğitmek için kullanılan yöntem(her yaş için). Herkes farklı olup ve farklı bir tempoda öğrenir.
Endüstri mühendisliği
Çalışmanın organize yaklaşımıdır. Gerçekçi olmayan çalışma standartları hatalara neden olarak gereksiz stress yaratır. Dolasıyla etkin bir tesis düzene sahip olmak faydalıdır. Temiz ve düzenli ortamlar iş perfromasını artırır. Endüstriyel bir yönüde insan faktörlerinin anlaşılmasına yardımcı olan mühendislik iş performansının istatiksel analizidir. Somut verilerle iyi ve kötü iş performansını ortaya koymaktadır.
Şunu unutmamalı ki hava bakımda araştırmaları takip etmeli ve belirtilen hedeflere göre uygulayın
MEHMET ALİ ATAMAN
1.Kasım.2017
