Farkındalık Eksikliği birçok İnsan Faktörünün yol açtığı “çıkmazı” dır. Bir eylem olası tüm sonuçlarını tanımada yetersizlik ve öngörü eksikliğidir. Eğer siz,
*Stresliyseniz
*Yorgunsanız
*Baskı altındaysanız olur.
Kısacası, Stres, Yorgunluk, Baskı ve Distraksiyon gibi diğer İnsan Faktörlerinin endişesi, farkındalık kaybına yol açacaklardır.
Temel olarak, bilinç kaybı, durumunuzun farkında olmadığınız anlamına gelir ve
“kör sürüş”e eşdeğerdir. Çevrenizden davranışlarınızdan ve diğer çalışanların davranışlarından haberdar değilseniz, kötü şeyler olabilir.
‘Farkındalık Eksikliği Gösteren Ortak Duygular’
Farkındalık Eksikliği konusunda özellikle sinir bozucu olan şeylerden biri, “Neyi bilmediğinizi bilmiyorsunuz.” demesiyle ilgilidir. Farkında olmadığınız zaman, farkında olmadığınızı bilmek zordur. Durumsal farkındalık eksikliği ilk göstergelerinden biri aslında farklı bir duygu içerir.
Aşağıdakilerden herhangi birini hissediyorsanız, durumunuzla ilgili farkındalığınızın güvensiz olabileceğinin bir göstergesi;
*Bir görevi tamamlamak için baskı hissediyorsunuz,
*Kendinizi yorgun, ağır veya tembel hissediyorsunuz,
*Elinizdeki görevden başka şeylerle daha fazla ilgileniyorsanız
(bir iş esnasında arkadaşınızla konuşmak gibi),
*Parasal bunalımda olma(SMS Eğitimlerinde bahsedilmez),
*Göreviniz hakkında endişe duyuyorsunuz.
‘Farkındalık Eksikliği Gösteren Ortak Davranışlar’
Bu duygular nihayetinde, örneğin farkındalık eksikliğini açıkça gösteren belirli davranışlara yol açar:
*İşinizi tamamlamak için acele etmek,
*İşlemin atlanması veya kesilmesi / kontrol listesi adımlarının tamamlanması,
*Gözlerinizi açık veya odaklanmış tutmakta sorun yaşama,
*Göreviniz boyunca doğal olmayan bir şekilde yavaşça hareket etmek,
*Az önce ne yaptığınızı hatırlamamak, araba sürmek gibi ve aniden son
60 saniyeyi hatırlamadığınızı fark edersiniz veya
*Önemli görevleri tamamlarken iş arkadaşlarınızla sohbet etmek.
‘Havacılık Güvenliği Konusunda Bilinç Eksikliği Nedenleri’
Durumsal farkındalık eksikliğinin nedenleri, bazıları tartıştığımız aşağıdakilerden kaynaklanabilir:
*Stresli, yorgun, dikkatiniz dağılmış veya baskı altında hissediyorsunuz
*Bu görevi yerine getirmekte rahat değilsiniz,
*Bu görevi yapmak istemiyorsanız,
*Bunu birçok kez yapmış olduğunuzu hissediyorsunuz, muhtemelen karıştırmayacaksınız,
*Daha önce hiç bu durumda bulunmadınız
(iş başında ilk gününüz olduğunu düşünün).
Farkındalık Eksikliği’ndeki ortak bir temanın şöyle olduğunu fark edeceksiniz:
*Duruma artan duygusal tepki (olumlu veya olumsuz tepki)
Bu temaların bize söylediği, farkındalık eksikliğinin iyi bir göstergesi, güçlü duygular hissetmek, iyi ya da kötü olmak ya da durumunuza çok az ilgi duymaktır.
Dikkatli çalışmanıza yardımcı olacak bazı yollar şunlardır;
*Kontrol listelerini kullanın,
*Prosedürlerin detaylı bir şekilde anlaşılması,
*Yaptıklarınızı derhal durdurun (mümkünse) ve farkındalığınızın eksik olduğunu fark ettiğinizde durumunuzu yeniden değerlendirin,
*Güven ama işini doğrula,
*Mümkünse, emniyet yöneticisine ne olduğunu bildirin – birçok çalışan belirli bir görevde dikkatli olmak için zorlanıyorsa, ortamın değişmesi gerektiğini gösterir.
- Aslında ‘Farkındalık eksikliği’ ile hepimizin mücadele etmesi gerekir. Önce kendinizi kontrol edin ve duygularınızıda farkında olun. Nedense bu hep astlara söylenir ve astlar üzerinde konuşulur.
Günümüzde ‘Güçlü farkındalığı’ nı kazanmadan organizasyonu yöneten yöneticiler ne çevresini motive edebiliyor, nede anlam yaratabiliyorlar. Çünkü bu kişilere malesef hediye babında veriliyor…Buna çok sık şahit oluyoruz. Farkındalık eksikliğinin acısını hem şirket hem çalışanı çekiyor. Bu nedenle kişisel farkındalığının, çalışanlar için ne kadar önemliyse yöneticiler içinde o kadar önemlidir.
Mehmet Ali Ataman
Ocak 2020
