Günümüzde, Uçakların ulaşıma çok farklı bir boyut kazandırdığına hiç şüphe yok. Peki, bugün gökyüzünde seyrini sürdüren uçakların en büyüklerinin yolcu kapasitesini, hacimlerini ve hikayelerini hiç merak ettiniz mi?
Uçmasından dolayı sizi hayretlere düşürecek birbirinden ilginç ve büyük uçakları sizler için derledim..
1 – ANTONOV AN-225 MRIYA (Hayal) (88,39 metre / 290 feet)
Antonov An-225, altı turbofan motorla çalışmakta ve bu motorlar 1.5 newton güç üretebilmektedir, ayrıca bugüne kadar yapılmış en uzun ve en ağır uçak olmakla beraber maks.640 ton ağırlık ile kalkış yapabilmektedir.
Sovyet uzay mekiklerini ( Buran Uzay Mekiği ) taşımak için inşa edilen bu dev kuştan, dünya üzerinde sadece 1 adet bulunmaktadır ve bu koca deve Mriya yani “hayal” adı verilmiştir. Bu ismi neden aldığı ise çok açık: O, yokluğunda insanların ancak rüyalarında görebileceği bir uçak. İlk uçuşunu yaptığı yıl havacılık alanında tam 106 rekora imza atmış. Yapımı tamamlandığında zamanın en büyük uçağından yüzde 50 daha büyük bir uçak olarak tarihe geçmiş. İkincisi ise yapılmaya başlanmış fakat bitirilemeyip hangara kaldırılmıştır. Ukrayna’nın Rusya ile arasındaki siyasi gerginlikten dolayı, uçağın geleceği ise belirsizdir.
Uzunluğu 84 metre, kanat genişliği 88 metre, genişliği 18 metre olan ve tüm bu abartılı boyutlara rağmen 15 bin 400 kilometre yol alabilen uç noktaların uçağı olmuştur. Kargo kapasitesi de gördüğünüz üzere muazzam olan Mriya, yaklaşık 50 otomobili veya bir Boeing 737-800 uçağını içerisine alacak şekilde büyüktür.
Uçağın fotoğraflarına odaklandığımızda, kuyruk dikmesinin iki tane olduğunu görüyoruz, bunun nedeni ise uçağın üstünde kargo taşıyabilecek alan sağlamaktır. Antonov’un bir diğer özelliği ise küçük kardeşi olan Antonov-124 gibi kuyruk dikmesini kaldırarak yük almak yerine burun kısmının açılarak yükleme yapılabilmesidir.
O dünyanın en büyük uçağıdır..
2 – AIRBUS A-380 (79,75 metre/262 feet)
Pek çok kişi A380’in dünyanın en büyük uçağı olduğunu sanıyor. Ama değil. Antonov A225, A380’den daha büyük. Farkları ise Rus yapımı bu uçak sadece kargo taşımada kullanılıyor A380 ise kombine yani hem yolcu hem de kargo için kullanılabiliyor
A380, avrupalı uçak üreticisi Airbus tarafından üretilen iki katlı, dünyanın en büyük ve en ağır yolcu uçağıdır. ilk ticari uçuşunu 2007’de gerçekleştirmiştir. 73 metre uzunluğunda ve 24 metre yüksekliğinde, azami kalkış ağırlığı 560 tonu bulabiliyor. Aynı zamanda 850 yolcuyu hiç durmadan yaklaşık 15.000 km taşıyabilme kapasitesine de sahiptir.
Airbus’lar bildiğiniz üzere dört avrupa birliği ülkesi tarafından tasarlanıp üretiliyor: Almanya, Fransa, İngiltere ve İspanya. Airbus’ların kanatları ve iniş takımları İngiltere’de, kuyrukları ve kapıları İspanya’da, gövdeleri Almanya’da, burunları ve orta bölümleri ise Fransa’da üretiliyor.
Avrupa’nın farklı ülkelerindeki uçak parçası üreticilerinin ürettiği parçalar Airbus’ın farklı ülkelerdeki üretim tesisleri arasında, yine Airbus yapımı olan ve adını beyaz Balinagillerden alan Beluga adlı uçaklarla taşınıyor.
Pilot kabini Almanya’nın Hamburg kentinde tasarlanan ve üretilen A380’nin diğer üretici ortaklardan gelen tüm parçaları en son olarak yine Fransa’nın Toulouse kentindeki dev üretim tesislerinde birleştirildikten sonra farklı iklim ve hava şartlarında haftalarca hatta aylarca sürebilen test uçuşlarına başlanıyor (çapraz rüzgâr eserken kalkış ve iniş, yoğun dolu ve kar yağışında uçuş, yıldırım çarpması, buzlu pistlerde iniş ve kalkış, tam kapasite kalkış sırasında son anda yapılan ani bir frenle kalkışın iptali vb.). bu test uçuşlarının ardından A380, Hamburg’da veya Toulouse’da sahibine teslim ediliyor
A380’nin kanat altına yerleştirilmiş toplam 4 jet motoru var. Her uçak üreticisi gibi Airbus da ihtiyaç duyduğu uçak motorlarını kendi üretmiyor; Rolls-Royce, Pratt & Whitney, CFMI ve Engine Alliance (GE ve P&W) gibi dünyanın en önde gelen motor üreticilerinden satın alıyor.. A380’ler dünyanın dört motorlu uçaklar için geliştirilmiş en büyük ve güçlü motorlarına sahip, bu motorlardan her birinin iç pervane çapı 2,95 metre, saniyede çektiği hava miktarı ise 1,55 tonu buluyor.
A380 Hakkında Az Bilinenler,
1.Taxi ve Reverese Thrust sırasında sadece içteki iki motor kullanılıyor. Sebebi çok geniş kanatlarda bulunan dış motorların Taxiway’leri mahvetmesini engellemek.
2. Winglet diğer uçaklarda faydalı bir eklenti iken, A380 için bir zorunluluk. Wingletsiz A380, günümüzde yaygın bulunan uzunluktaki pistlerden havalanamıyor çünkü.
3. Bu uçak yüzünden LAX’te “rahat hareket edebilmesi” amacıyla büyütme operasyonu yapılabilir.
4. Her zaman diğer uçaklardan önce kalkış önceliğine sahip, çünkü kalkış sırasında o an ILS ile iniş yapan uçakların ILS sinyallerini engelleyecek kadar büyük bir kuş A380.
5. Uçuş sırasında kabin, gürültü engelleyici kulaklık gerektirmeyecek kadar sessizdir.
6.A380’lerin %85’i geri dönüştürülebilir. Bu boyutta bir uçak için muazzam bir oran. Ayrıca en az karbon salınımına sahip uçak da yine A380.
7.Dev uçak 13.100 metre yüksekte saatte maksimum 1030 km hızla uçabiliyor.
8.A380’nin dışını boyamak için 3.600 litreden fazla boya gerekir.
9.Fabrikasından yeni çıkan bir A380, gerekli bakım ve kontrolleri yapıldığı sürece 140 bin uçuş saati yapabilir.
A380 2017 yılında belirlenen liste fiyatı 445.6 milyon Dolardır,
3 – Airbus A300-600ST – BELUGA
Havacılık sektörü içerisinde kısaca Beluga olarak tanınmasına karşın tam adı A300-600ST olan bu uçak, kolayca tahmin edileceği üzere, Airbus’ın ilk ürettiği model olan A300’den türetilmiştir. Beyaz Arctic balinalarına benzemesi nedeniyle adını alan Beluga, 1994 yılından beri hizmet vermektedir.
Beluga’nın uzunluğu 56 metre, kanat açıklığı 45 metre, yüksekliği 17 metre ve boş ağırlığı 86 ton olup, maksimum kalkış ağırlığı 155 tondur. 1,400 metreküplük inanılmaz bir kargo hacmine sahip, 671 kişiye, 36 arabaya ya da yedi fillere eşdeğer kapasitedir.
Airbus’ın parça üretim ve montaj noktalarının bu denli fazla, çeşitlenmiş oluşu, Airbus familyasındaki uçakların parçalarının nakliyesini çok önemli hale getiriyor.
Airbus’ın ilk kurulduğu yıllarda ihtiyaç duyulan parçalar, Boeing tarafından türetilen kargo uçaklarıyla taşınıyor ve bu durum “Her Airbus, bir Boeing’in kanatları sayesinde teslim edilir” (Every Airbus is delivered on the wings of a Boeing) şeklindeki gibi alaycı bir ifadeye yol açıyordu. İşte bu yüzden, kendi parçalarını kendi uçaklarıyla taşımak isteyen Airbus, belki biraz da hızlı bir çözüm olması adına A300 modelini modifiye ederek, “Super Transporter” adını verdiği BELUGA’yı tasarladı.
Airbus’ın Kasım 2014’te duyurduğu Beluga XL ise geçen hafta gökyüzüyle buluştu ve test uçuşlarına başladı. Gövdesi yolcu uçağı parçalarını taşımak üzere özel olarak tasarlanan uçağın uzunluğu 63 metre, genişliği ise 60 metredir. Önceki modellerine kıyasla 6 ton daha fazla yük taşıma kapasitesine sahip. Bu da tam tamına 53 ton demek. Uçak tek seferde 2 adet Airbus A350 kanadını taşıyabiliyor. Üstelik taşıma kapasitesine rağmen, yakıt tüketimi daha az ve maksimum yük ile havalandığında 4 bin 74 kilometre menzile sahip.
Uçağın burun kısmı, hava direncini azaltmak için sivriltildi. Tıpkı bir balinayı andıran uçağın gülümseyen bir ağzı, bir de mavi gözleri var. Bu haliyle gökyüzünde görsel bir şölen de yaratıyor.
Beluga XL, 600 saatlik test uçuşlarından geçecek. Toplam 5 adet üretilecek olan uçaklar, 2019’da hizmete girecek. Piyasa değeri ise 183 Milyon Euro..
4 – BOEING 747 (64,4 – 68.5 metre / 211 – 225feet)
Aslında bu dev kuşun esas yaratıcısı Boeing değil, PAN AM olan, hatta daha doğru belirtmek gerekirse PAN AM’ın efsanevi başkanı Juan Trippe olan uçak. Havacılığın hala emekleme döneminde olduğu bir dönemde sektöre büyük düşünme kavramını getirip, Boeing’i bu devasa uçağı üretmesi için ikna etmiştir ve havacılığın en büyük kilometre taşı atılmıştır.
Joe Sutter’ın liderliğini yaptığı tasarım ekibi uçağı ilk önce PAN AM’ın da önerdiği gibi şimdikine nazaran daha dar bir gövdeye sahip iki katlı bir uçak olarak tasarlamış, fakat daha sonra FAA (Federal Aviation Administration) tarafından belirlenen, yolcuların acil durumda uçağı belli bir sürede terk etmesini şart koşan kriteri yerine getirmede zorlanacağı düşünülerek, uçak tek katlı ama çok daha geniş bir gövdeye sahip olacak şekilde yeniden tasarlanmıştır. Kokpitin yukarıya alınması ise kargo modelinin yükleme işlemlerinin daha rahatlıkla yapılabilmesi için gerçekleştirilmiştir.
1600 den fazla üretilen bu uçak, hem kullananlar hem de onu uçuranlar tarafından çok sevildi. Bu uçakla uçanlar ona “Jumbo Jet”, uçuranlar ise “The Queen of the Skies – Göklerin kraliçesi” ismini koydu.
Boeing’in nerede hata yaptığına gelecek olursak eğer ,satışı çok iyi giden 777 modeline daha çok önem verdi. 747-8 modelini bir üst nesil’ e (jeneresyon) yükseltemedi.
Nedir bu nesil farkı?
Çeşitli kuruluşlarca, belli kriterlerin ele alınarak yaptıkları değerlendirmedir. Belli bir uçağın avionik limitleri; yakıt etkinliği, aerodinamik katsayılarının ele alınarak yapılan bir değerlendirmesidir. Bir örnekle sunmak gerekirse, IATA ve ICAO kriterlerine göre yolcu uçağı nesilleri şöyledir:
| Generation4 | A-320, A-330, A-340/200-600, A-380, B-777, B-787, Embraer 170 |
| Generation3 | B-737/400-800, B-747/400/-8,B-757, B-767, CRJ, Embraer 135/145 |
| Generation2 | B-727, B-737/100-200, A300, B-747/100-200-300, Dc9, DC10 |
| Generation1 | DC8, B-707 |
Bu tablodan da görüleceği üzere 747’nin uçan tüm tipleri üçüncü nesildedir. Buna rağmen Airbus’ın tüm uçakları dördüncü nesildir. Bu nedenle Boeing 747’yi geliştirmek yerine, çok sattığı yeni nesil uçaklara önem vermiştir.
Boeing’ in son ürettiği B-747-8 modeli uçakların 2040 yılına kadar uçması bekleniyor. Bu 1970 yılında ilk ticari uçuşunu yapan uçağın 70 yıl havada kalması demektir. Bu da uçaklar adına en yüksek ömür rekorudur.
Boeing 747’lerin piyasaya çıktığı günden bugüne kadar taşıdığı yolcu sayısı, sizce en fazla ne kadar olabilir? Dünya nüfusunun yarısı desek! Evet, bu inanılmaz uçaklarda yolculuk yapmış toplam insan sayısı, 3.5 milyar kişiyi geçmektedir.
Uçağın dış yüzeyini boyamak için yaklaşık 348 litre boya gerekmektedir.
Ayrıca 747’lerin üst güvertesine çıkmak için kullanılan merdivenlerde, tam 14 basamak bulunur, buyurun yüksekliği siz tahmin edin..
Boeing 747’lerde tam 365 anahtar düğmesi bulunmaktadır. İki kaptan koltuğuyla birlikte hemen arkasında 2 jumpseat daha bulunur.
Boeing 747 Ailesi Fiyat Listesi
747-8 – 402.9 milyon dolar
747-8 Freighter – 403.6 milyon dolar
5 – STRATOLAUNCH
Ve dünyanın en büyük yolcu uçağıyla tanışmaya çok az bir süre kaldı. Stratolaunch 2019 yılı içerisinde test uçuşlarına başlayacağını açıklamıştı.
Kanat açıklığı 117 metre olan, 6 adet Boeing 747 motorundan güç alan bu uçak, yüksek irtifalardan yörüngeye uydu ve uzay aracı yönlendirilmesine imkân sağlamak üzere tasarlandı ve ülkeler arasında rekabetin giderek arttığı uzay yarışına yeni bir soluk getireceğe benziyor.
Stratolaunch’ın hikâyesine gelecek olursak, 2011’de Microsoft’un kurucularından Paul G. Allen ile Scaled Composites şirketinin kurucusu Burt Rutan, uzaya daha rahat, daha güvenli şekilde ve rutin olarak erişebilmek için Stratolaunch System isimli bir platformu tasarlayıp çalışmalara başladı. Yola çıkarken amaçları, düşük dünya yörüngesine erişimi normalleştirerek, ticari, hayırsever ve hükümet bazlı organizasyonları yaygınlaştırmaktı.
Bugün hedeflerini büyük oranda ulaştılar ve dünyanın en büyük kompozit uçağı unvanını alacak uçağın çalışmalarına hız kesmeden devam ediyorlar. Uçağın hizmete giriş tarihi 2020 olarak planlanmıştı.
Howard Hughes’ın 1947 yılında tasarladığı Hercules uçağı, 97,5 metrelik kanat açıklığı ile dünyanın en büyük uçağı unvanını elinde bulunduruyor. İkinci sırada ise 88 metrelik kanat açıklığına sahip olan ve günümüzde uçuşlarını sürdüren kargo uçağı Antonov An-225 (MRIYA) yer alıyor.
Stratolaunch Hakkında;
*226 ton ağırlığındaki dev uçak, 250 ton yük taşıma kapasitesine sahip ve 28 teker üzerinden destek almaktadır.
*Uçağın kanat açıklığı tamı tamına 117 metre ve 15 metre kuyruk uzunluğuna sahip,
*Dev kuşun içerisinde 97 km’lik bir kablolama düzeni mevcut.
*Stratolaunch ismini, Ortadoğu’nun mitolojik efsanesi “The Roc” kuşundan almaktadır. Ortadoğu efsanelerine göre bu kuş pençeleriyle bir fili bile taşıyabilmekteydi. Bu bağlamda uçak, dünyanın en büyük ve en güçlü kuşuna benzetilmektedir.
Saygılarımla
Emre Sanisoğlu
Kaynaklar;
*Airbus, “a380 – the sky is yours”, www.airbus.com
*AVIATION MOST WANTED- Steven A.Ruffin
*Gazete Habertürk
