Emniyet Kültürü 4 (Safety Culture)
Pozitif Emniyet Kültürü!
Konsept olarak kulağa hoş geliyor; ‘Emniyetli bir ortama belirlenmiş kalite standartları çerçevesinde efektif ve etkin bir şekilde kaliteli çalışan emniyetli kişiler’….
Peki SMS gerçekten çalışıyor mu ya da çalışacak mı?
Cevap ; Evet, fakat yalnızca doğru emniyet kültürü ile…..
İdeal emniyet kültürü personele ve işin sistemine destek olandır; hataların olacağını ve suçlamaların sorunları çözümlemeyeceğini anlayandır. Açık ve dürüst raporlamayı teşvik edip elçiyi asmaya kalkmayandır. Hatalarından öğrenmeye çalışıp buna karışanlara muamele konusunda ‘Hakkaniyetli’ olandır.
Şirketinizin Emniyet Kültürünün değişmesi mi gerekiyor?
Belki gerekmiyordur? Ama pozitif ve adil bir kültür olmaksızın SMS’niz çalışmayacaktır. Değişik Emniyet kültürlerinin karakteristiklerine ve özelliklerine bakarak başlamalı. Buradan yola çıkarak şirketinizin durumu ve SMS’in düzgün çalışabilmesi için nerede olması gerektiği konusunda doğru bir öz-değerlendirme yapabilirsiniz.
Zayıf Emniyet Kültüründe;
*Tehlike bilgileri örtbas edilir.
*Emniyet habercilerinin cesareti kırılır veya cezalandırılır.
*Emniyet bilgilerinin yayılması engellenir.
*Hatalar örtbas edildikçe, hatalar sonrası olaylar ve kazalar devam eder.
*Yeni fikirler ezilir.. Yeni fikirlere yeni sorun muamelesi yapılır. Hatta Yönetici toplantılarında ‘Yeni fikirleri’ espri konusu yaparak yanlarındaki tereyağcılarla beraber gülerler. (Bugün şirketlerin başarılı olamama sebeplerinden biridir. Ancak tepedekiler bunları göremediklerinden sorunları gereksiz yerlerde ararlar..)
Bürokratik Emniyet Kültüründe;
*Tehlike bilgileri göz ardı edilir.
*Emniyet habercileri tolere edilir.
*Emniyete dair sorumluluklar parçalanır.
*Emniyet bilgilerinin yayılmasına izin verilir fakat teşvik edilmez.
*Hatalar lokal idare tarafından lokal bazda düzeltmelere yol açar.
Pozitif Emniyet Kültüründe;
*Hatalar, olaylar ve kazalar fiili olarak aranır.
*Emniyet habercileri eğitilir ve teşvik edilir.
*Emniyet-güvenliğe dair sorumluluklar paylaşılır.
*Personel ödüllendirilir.
*Hatalar araştırmalara ve sistem reformlarına yol açar.
*Yeni fikirler arzu edilir.
*Yöneticiler yeni fikirlere önderlik eder…
Şimdi arkanıza yaslanıp düşünün… Şirketiniz bunların hangisi içinde yer alıyor?
Yıllardır gerek sektörlerde gerekse havacılıkta “Emniyet Kültürü” hep tartışılmış ve havacılığın her branşında geliştirilmiştir. Bu unsur; SMS başarısı için daha da fazla hayati önem taşır hale gelmektedir çünkü kuruluşların ve bireylerin tamamı bu değişimi düşüncede ve uygulamada tamamen benimsememektedirler. Güvenlik kültürü, bir kuruluş da “işlerin yapılış şeklidir”. Emniyetle ilgili bireylerin bütün kademelerdeki inançları, değerleri ve davranışlarının bir yansımasıdır.
SMS’in başarılı bir şekilde desteklenmesi için, Emniyet kültürünün;
- Bir açıklık ruhunu benimsemesi,
- Personel çalışma sistemlerine destek göstermesi,
- Şirketin emniyet -güvenlik başarılarını desteklemesi,
- Tutarlı ve ileriye etkili olması gerekmektedir.
İyi bir emniyet kültürünü neler oluşturur?
1)Bilgi: İnsanlar kendi çalışmalarındaki tehlikeler ve riskler hakkında tamamen bilgilendirilmektedirler ve bu bilgileri emniyet risklerinin tespit edilmesi ve ele alınması için kullanmaktadır.
2)Rapor: İnsanlar emniyet hakkında sahip olabilecekleri herhangi bir kaygıyı dile getirmeye cesaretlendirilmektedirler. Kaygıların rapor edilmesi ve analiz edilmesi gerekmekte ve tespit edilen herhangi bir riskin azaltılması için uygun adımların atılması gerekmektedir.
3)Dürüstlük: Herkes emniyete gelince neyin kabul edilebilir olduğunu neyin kabul edilemez olduğunu anlamakta ve kabul etmektedir. Bireysel yanlışlıklar hatalar olarak kabul edilmektedir ancak kasti ihlallere müsamaha gösterilmemektedir.
4)Öğrenme: Herkes emniyeti geliştirmek için kendi becerilerini ve bilgilerini genişletmeye ve uygulamaya desteklenmektedir. Yönetim çalışanların emniyet-güvenlik konuları hakkında güncel tutulduğundan ve raporların geri bildirimiyle takip edildiğinden, bu nedenle de istenilen derslerin alındığından emin olmaktadır.
Kuruluşunuzda bir emniyet kültürünün oluşturulması bir takım çabasıdır. Emniyeti temel bir değer olarak yansıttıklarına güvence vererek herkes katkıda bulunacaktır. Ancak aynı zamanda, yol göstermesi için bir savunucu gerektirmektedir; kaynakları işlemek için yetkisi olan birisinin SMS için uygulama yapması, sürdürmesi ve sorumluluk alması gerekmektedir.
Tipik olarak, bir kuruluşun emniyet kültürü yukarıdan aşağıya doğru tesis edilmektedir.
Ama her nedense bunun tersi yapıldığından, işletmeler başarısız olurlar!
Eğer tüm yöneticiler emniyete bir bağlılık göstererek kılavuzluk ederse, kuruluşun geriye kalanları da takip ederek; SMS için gerekli olan kaliteli bir emniyet kültürünü meydana getirmiş olacaktır.
Yukarıda ‘Yöneticilerin emniyete bir bağlılık göstererek kılavuzluk etmesi’ derken etkili ve olası göstergeler;
*Her olayda yöneticinin sorumluluğu alması, (Günümüzde görmeniz zor hem de çok zor!)
*Yönetimin çalışanlarına nerede sorumlu olduğunu bildirmesi,(Eğer vasıflı bir yöneticiyse!)
*Tehlike tanımlama yeteneğine sahip olması,
* İnsan hatalarında açık diyalog kurmalı,(Yöneticilerin yapamadıklarından-Liderlik yeteneği)
*Takım çalışması, ( Yöneticilerin ağızlarında sakız gibi doladıkları bir kavram!)
*Suçluyu aramak değil, sorunu çözmek, (Vasıfsız yöneticilerin beceremediklerinden biri!)
*Sürekli emniyet teşviki, (Sadece ‘Emniyet ordusuna’ verdikleri bir görev ama yanlış!)
*Emniyet eğitimlerini teşvik etmesi(Başarılı oldukları bir eylem)….
Mehmet Ali Ataman
01.Haziran.2016
