Avrupa Havalimanları, Zorluklara Rağmen Güçlü Bir İyileşme Gösteriyor
ACI EUROPE, 3 Kasım 2023 günü Belçika Brüksel’de , Avrupa hava seyahati için yoğun bir dönem olan Eylül ve 2023’ün üçüncü çeyreği için hava trafiği raporunu açıkladı.
Avrupa havalimanı ağındaki yolcu trafiği 3. çeyrekte geçen yılın aynı dönemine göre +%12,1 arttı. Sürekli artan uçak bileti fiyatlarına ve yükselen enflasyonun yarattığı baskılara rağmen, yaz ayları genel olarak çok güçlü bir performans gösterdi.
Pandemi öncesi (2019 3. Çeyrek) seviyelerle karşılaştırıldığında, 3. Çeyrekte yolcu trafiği -%3,1 olarak gerçekleşerek yılın ilk yarısına (-%7,7) kıyasla önemli bir iyileşme kaydetti ve 2019 trafik seviyelerine ulaşma yolunda devam eden ilerlemeye işaret etti.
Yolcu hacmi bakımından Avrupa’nın en yoğun havalimanı olan Londra-Heathrow’un COVID-19 salgınının başlangıcından bu yana ilk kez 2019 trafik performansını aştığı ve Avrupa’daki havalimanlarının neredeyse yarısının (%48) 2019 trafik hacimlerini geri kazandığı 3. çeyrekte dönüm noktalarına ulaşıldı.
ACI EUROPE Genel Direktörü Olivier Jankovec şu yorumu yaptı: “En yoğun Yaz sezonu, talebin enflasyonist baskılara, çok daha yüksek uçak bileti fiyatlarına ve jeopolitik gerginliklere büyük ölçüde meydan okumasıyla, Avrupa havalimanlarını yolcu trafiğinde tam bir toparlanmaya daha da yaklaştırdı. Ancak olumlu manşet rakamların ötesinde, hem ulusal hem de münferit havalimanı pazarlarında trafik performansında önemli farklılıklar vardı. Bunlar Ukrayna’daki savaşın etkisini ve daha genel olarak havacılık pazarındaki yapısal değişiklikleri yansıtmaktadır. Ağırlıklı olarak Avrupa içi ve transatlantik güzergâhlara odaklanan ve Ultra Düşük Maliyetli Taşıyıcıların kapasite artırımından büyük ölçüde etkilenen tatil ve harmanlanmış talep birinci sıradadır.”
Jankovec ayrıca, “Havacılık piyasasındaki bu gerçeklik, havalimanları için artan rekabetçi baskıları ve devam eden mali zorlukları da beraberinde getiriyor. Fiyatlandırma gücünü artıran ve rekor kârlar elde eden havayollarının aksine, havalimanları enflasyonist baskıları kullanıcı fiyatlarına yansıtmakta hala zorlanıyor ve kârlılıkları yatırım ihtiyaçlarını karşılamak için gereken seviyenin altında kalıyor.” şeklinde ekledi.
AB+ PAZARI GÜÇ GÖSTERİYOR
3. çeyrekte, AB+ havalimanları1 2019 yolcu trafiği seviyelerine yaklaşarak sadece -%4,2 altında kaldı. Bu önemli bir başarıdır çünkü AB+ pazarı, daha önce hava trafiğindeki toparlanmayı geride bırakan Avrupa’nın geri kalanını (+%2,9) yakalamaktadır.
Gerçekten de, geçen yılın aynı dönemiyle karşılaştırıldığında, AB+ pazarı (+%11,9) ve Avrupa’nın geri kalanı (+%13,1) 3. çeyrekte yolcu trafiğinin benzer bir hızda arttığını gördü.
ÜLKE PERFORMANSLARI FARKLILIKLAR VE ÇOK HIZLI TOPARLANMA GÖSTERİYOR
AB+ havalimanları arasında, 3. çeyrekte 2019 seviyelerine en iyi yolcu trafiği toparlanması Lüksemburg (+%13,3), Yunanistan (+%12,9), Portekiz (+%11,0), Malta (+%6,5) ve Hırvatistan (+%6,4) havalimanlarından geldi.
Yelpazenin diğer ucunda, Ukrayna’daki savaştan ve Rus hava sahasının AB havayollarına kapatılmasından hala etkilenen Finlandiya’daki havalimanları (-%32,8) pandemi öncesi yolcu trafiği seviyelerinin oldukça altında kaldı. Toparlanmada geciken ve 2019 3. çeyrek seviyelerinin %15’ten fazla gerisinde kalan diğer AB+ ülkeleri arasında Slovenya (-%26,1), İsveç (-%21,1), Bulgaristan (-%19,6), Almanya (-%18,3), Letonya (-%16,8) ve Çekya (-%15,6) yer aldı.
Avrupa’nın geri kalanındaki havalimanları, Şubat 2022’den bu yana tüm ticari hava trafiğini kaybeden Ukrayna’dakiler hariç olmak üzere, 3. çeyrekte kayda değer bir dinamizm sergilemeye devam etmiştir.
Daha büyük ülkeler arasında, Türkiye’deki havalimanları 2019 üçüncü çeyrek seviyelerinden +%6,0 daha iyi performans gösterirken, Rusya’daki havalimanları -%0,6 olarak raporlanmıştır.
İsrail’deki havalimanları (-%0,1) salgın öncesi (2019 3. Çeyrek) seviyelerine tam olarak ulaşmak üzereyken, geçen ay patlak veren çatışma nedeniyle bu performans artık tehlikeye girdi.
Ultra Düşük Maliyetli Taşıyıcıların genişlemesiyle desteklenen Arnavutluk’taki havalimanlarının (+%114,9) yanı sıra Rusya ve Ukrayna arasındaki savaşın ardından trafik değişimlerinden yararlanan Özbekistan (+%99,9), Ermenistan (+%70,9) ve Kazakistan’daki (+%46,3) havalimanları da bölgedeki önemli güçlü performans gösteren havalimanları arasında yer alıyor.
HAVAALANI PERFORMANSINI ŞEKİLLENDİREN TOPARLANMA MODELLERİ
Majör havalimanlarındaki (Avrupa’nın en büyük 5 havalimanı) yolcu trafiği 3. çeyrekte geçen yılın aynı dönemine kıyasla +%14,7 arttı, ancak yine de 2019’un 3. çeyreğindeki pandemi öncesi seviyelerinin -%4,7 altında kaldı.
- Londra-Heathrow 3. çeyrekte yolcu trafiğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre %22,9’luk kayda değer bir artışla zirvedeki yerini korudu. Özellikle Eylül ayındaki güçlü performans (+%4,4) sayesinde 2019 seviyelerini aştı.
- İstanbul, 200.000’den az yolcu farkıyla Heathrow’un sadece %0,7 gerisinde kalarak neredeyse eşitlikle ikinci sırada yer aldı. Yolcu trafiği 2021’in 3. çeyreğine kıyasla +%10,8 arttı ve pandemi öncesi (2019’un 3. çeyreği) seviyelerinin +%14,1 gibi etkileyici bir oranda üzerinde gerçekleşti.
- Paris-CDG, yıllık +%9,5 artış ve pandemi öncesi (2019 3. Çeyrek) hacminin -%12,2 altında kalan trafiğiyle sağlam bir üçüncü sırada yer aldı.
- Amsterdam-Schiphol (yıllık +%13,6 | 3Ç 2019’a kıyasla -%10,9) ve Frankfurt (yıllık +%16,9 | 3Ç 2019’a kıyasla -%14,1) sırasıyla dördüncü ve beşinci sırada yer aldı.
Seçilen diğer büyük havalimanlarının 3. çeyrekteki yolcu trafiği performansı da, büyük ölçüde Avrupa içi ve transatlantik rotalara dayanan, eğlence talebinin hakim olduğu ve Ultra Düşük Maliyetli Taşıyıcıların genişlemesinin büyük ölçüde yönlendirdiği bir yaz toparlanmasını yansıttı:
- Atina (+%10,2), İstanbul-Sabiha Gökçen (+%8,2), Lizbon (+%5,6), Paris-Orly (+%8,7), Palma de Mallorca (+%2,9), Londra-Stansted (+%1,3), Dublin (+%1,0) ve Antalya (+%0,9) 2019 yılı 3. çeyrek seviyelerini aştı.
- Salgın öncesi (2019 3. Çeyrek) hacimlerinin -%5,2 altında kalmaya devam eden Roma-FCO’nun toparlanması hızlanırken, İtalyan merkezi +%26,1 ile ilk 20 havalimanı arasında yıllık bazda en hızlı büyümeyi kaydetti.
BÖLGESEL HAVAALANLARI ŞOV YAPIYOR
Büyük havalimanlarının aksine, bölgesel ve daha küçük havalimanları3 2019’un 3. çeyreğindeki yolcu trafiği hacimlerini etkileyici bir şekilde +%4 oranında aşmıştır. Bu başarı, tatil amaçlı ve Avrupa içi seyahatlerden kaynaklanan toparlanma dinamiklerinin yanı sıra Ultra Düşük Maliyetli Taşıyıcıların kapasitesindeki önemli artışı da yansıtmaktadır.
Bununla birlikte, bölgesel havalimanları arasında önemli performans farklılıkları görülmüştür. Popüler turistik destinasyonlara hizmet veren ve Düşük Maliyetli Taşıyıcılara dayanan havalimanlarında yolcu hacimleri pandemi öncesi seviyeleri (2019’un 3. çeyreği) aştı ve birçoğu mutlak rekorlar kırdı.
Önemli örnekler arasında Trapani (+%378), Perugia (+%194), Zadar (+%155,7), Tiran (+%114,9), Kutaisi (+%107,4), Semerkant (+%99,9), Memmingen (+%89,6), Paris-Beauvais (+%44,5), Funchal (+%42,3), Oviedo (+%38,9), Brno (+%35,6) ve Santorini (+%30) yer alıyor.
EYLÜL AYINDA TRAFİK İVMESİ DEVAM ETTİ
Eylül ayında, Avrupa havalimanı ağındaki yolcu trafiği 2022 seviyelerinin +%12,1 üzerinde ve 2019’a kıyasla -%3,0 olarak gerçekleşti.
AB+ pazarındaki havalimanları iyileşmeye devam ederek Eylül 2019’a göre -%3,9’a ulaştı. Avrupa’nın geri kalanındaki havalimanları Eylül 2019’un +%2,0 üzerinde gerçekleşti.
KARGO VE UÇAK HAREKETLERİ
3. çeyrekte, Avrupa havalimanı ağındaki kargo trafiği geçen yılın aynı dönemine göre %-3 azalırken, AB+ havalimanları %-2,8, Avrupa’nın geri kalanındaki havalimanları ise %-4,4 düşüş yaşadı. Genel olarak, kargo trafiği pandemi öncesi (2019 3. Çeyrek) seviyelere kıyasla % -9,8’lik önemli bir gerileme kaydetmeye devam ediyor.
Kargo trafiğinde Avrupa’nın ilk 10 havalimanı arasında, salgın öncesi hacimlerle karşılaştırıldığında 3. çeyrekte en iyi performanslar şu havalimanlarından geldi: Milano-MXP (+%22,9), İstanbul (+%19,5), Leipzig-Halle (+%15,5), Madrid (+%15,1) ve Liège (+%12,6).
Avrupa havalimanı ağı genelinde uçak hareketleri 3. çeyrekte geçen yılın aynı dönemine kıyasla +%7.8 artarken, AB+ pazarındaki havalimanları +%7.0, Avrupa’nın geri kalanındaki havalimanları ise +%12.1 artış gösterdi.
HAVALİMANI GRUPLARINA GÖRE VERİLER
3. çeyrek boyunca, yılda 25 milyondan fazla yolcu ağırlayan havalimanları (Grup 1), 10 ila 25 milyon arasında yolcu ağırlayan havalimanları (Grup 2), 5 ila 10 milyon arasında yolcu ağırlayan havalimanları (Grup 3), yılda 1 milyon ila 5 milyon arasında yolcu ağırlayan havalimanları (Grup 4) ve 100 bin ila 1 milyon arasında yolcu ağırlayan havalimanları (Grup 5), pandemi öncesi trafik seviyelerine (2019 3. çeyrek) kıyasla ortalama -%6,0, -%8,0, +%5,6, +%3,4 ve +%7,4 değişim bildirdi. 2023’ün 3. çeyreği için (2022’nin 3. çeyreği ile karşılaştırıldığında) yolcu trafiğinde en yüksek artışları bildiren havalimanları aşağıdaki gibidir:
- GRUP 1: İstanbul (+%14,1), Atina (+%10,2), Paris ORY (+%8,7), İstanbul SAW (+%8,2), Lizbon (+%5,6).
- GRUP 2: Napoli (+%21.4), Porto (+%18.4), Bergamo (+%11.6), Marsilya (+%10.4), Malaga (+%10.2).
- 3. GRUP: Soçi (+%115,8), Almatı (+%51,8), Astana (+%39,8), Belgrad (+%24,6), Valencia (+%20,6).
- 4. GRUP: Tiran (+%114.9), Memmingen (+%89.6), Erivan (+%70.9), Beauvais (+%44.5), Funchal (+%42.3).
- GRUP 5: Trapani (+378.0%), Perugia (+194.0%), Zadar (+155.7%), Kutaisi (+107.4%), Semerkant (+99.9%).