SMS -TEHLİKELER VE RİSKLER AYNI ANDA YÖNETİLİR 39
Reaktif Risk Yönetimi; Bildirilen sorunların derhal çözümlenmesi.
Proaktif Risk Yönetimi; Risk değerlendirme ve emniyet kültürüne odaklanır.
Tahmini (Predictive)Risk Yönetimi; Geçmiş performansa dayalı geleceğe bakılır.
Günümüzde şirketler bu verileri etkin bir şekilde kullanarak risk analizi yapar, belirledikleri tehlikeleri yok etmek veya en aza indirmek için alınması gereken önlemleri alarak mevcut durumu sürekli olarak iyiye götürmeye çalışırlar.
Temel risk yönetimi, bize tehlikeleri tanımlamanın ardından tehlikenin olasılığını ve ciddiyetini değerlendirme riski belirlediğini söyler. Günümüzde normal operasyonel verilerin mevcudiyeti ve bu verileri etkin biçimde kullanacak araçlar, daha önce yalnızca bir kaza veya ciddi olay tarafından keşfedilen tehlikeleri tanımlamamızı sağlar. Potansiyel riski göstermek için normal operasyonel verileri ve modern veri işleme araçlarını kullanabilmeli.
Bu riskleri azaltmanın faydalarını, verilerde belirtilen tehlikelerin olasılığını
veya ciddiyetini ele alarak belirlemeliyiz.
Havacılık risk yönetiminde, emniyet yöneticileri sürekli olarak hem tehlikeleri hemde riskleri yönetmektedir. Risk yönetim stratejesi, riski kontrol etme etrafında döner. Şu şekilde kontrol edilir;
*Tehlikeleri azaltma
*Tehlikelerden kaçınma
*Mümkün olduğu kadar transferi sağlama Örneğin (Sigorta şirketi vb)
Reaktif risk yönetimi, tüm yeni emniyet programlarının başladığı yerdir. Havayolunu veya havalimanı bir emniyet bütçesine sahip değilse ve üst yönetimin emniyet desteği varsa, o zaman desteği buradan almalı. Reaktiften proaktifliğe geçmek, emniyet programının kuruluşa nasıl gerçek değer kattığına dair daha olgun bir vizyon gerektirir. Herhangi bir havacılık hizmet sağlayıcısının, bir tür reaktif risk yönetimi stratejisi benimsemeksizin günlük işlemleri gerçekleştirmesi mümkün değildir. Aslında reaktif risk yönetimi anlamak kolaydır.
Proaktif risk yönetimi daha olgun bir yapıya sahip ancak asla nihai çözüm olarak değerlendirilmemelidir. Örneğin bir havayolu veya havaalanı tüm tehlikeleri belirlerken çoğunun başlamasınıda önler.
Nasıl?
*Çalışanlar için kontrol listeleri geliştirme.
*Operasyonel prosedürleri gözden geçirme.
*Planlanan değişikliklerle ilgili dokümantasyonu ve riskleri yönetmek (değişim yönetimi)
*Üst yönetim için emniyetle ilgili raporlar geliştirmek (emniyet güvencesi)
*Çalışanlarla emniyet girişimlerinin duyurulması (emniyet teşviki)
Reaktif risk yönetimi ile tehlikeleri sonlandırdı diyelim. Proaktif risk yönetimi, tehlikelerin başlamasının daha az muhtemel olduğu bir ortamı korumaya odaklanır. Farz-ı muhal bir yangın olayını ele alalım, proaktif stratejileriniz yangının söndürelebileceğini daha kolay olucak şekilde yapılandırılmalıdır.
Son olarak Tahmine dayalı(Predictive) risk yönetimi içinde şunları söyleyebilirim. Bir şirkette emniyet grubunun bir sihirli bir kristal topunun olduğunu farz edelim ve bu kristal top yönetime iki yıl içinde en az bir ciddi olay olacağını söyleyebileceklerini hayal edin. Bu nasıl mümkün olur? Öncelikle bu çalışma kalifiyeli ve tecrübeli personel olmadan asla olmaz.
Olayları tahmin etmek için emniyet ekibinin reaktif risk yönetimi aşamasında ön plana çıkan önemli çalışmaları yapması gerekecektir. Emniyet programınızı risk yönetimi aşamasına geçtiyse, bir olaya sahip olamayacağınız fikrini de asla düşünmeyin. Emniyet yönetimi her zaman iyileştirmeye yer olduğu felsefesiyle kalite yönetimine benzer. Unutmayın çevre sürekli değişiyor. Tehlikeler ve bunlarla ilişkili riskler sürekli izlenmelidir. Ayrıca değişime uyum sağlamak için risk yönetimi startejileri gözden geçirilmelidir.
SMS programınız ve risk yönetimi stratejileriniz çok karmaşıksa, bunu kimse anlamaz. Onun için basit tutun. Aksi takdirde emniyet yönetimi programınıza gereksiz yere kayda değer olmayan riskleri getirirsiniz. Ayrıca aşamalı risk yönetiminde kalamazsınız. Üst düzey yönetim desteği aldığınız halde SMS programlarının başarısızlığının en yaygın ikinci nedeni, SMS programının karmaşık detayları hakkında tüm bilgileri kendinde tutan bir emniyet yöneticisinin olmasıdır. Yalnızca bir emniyet yöneticisi havayolundaki veya havalimanındaki trendleri nasıl tespit edebileceğini biliyorsa, bu trendi size aktaracağıyla anlarsınız.
Tahmini risk yönetimi, farazi tehlikeler, risk olayları ve / veya sonuçları üzerinde risk yönetimi faaliyetlerini gerçekleştirme sürecidir.
Belirli bir durumda potansiyel olarak ortaya çıkabilecek tehlikeleri ve riskleri hesaba katma girişimidir. Emniyet durumları ve değişim yönetimi gibi emniyet önlemleri sırasında özellikle yararlıdır.
Tahmini risk yönetimi konusunda birçok yanlış isim var, yani risk yönetiminin en “gelişmiş” şekli. Havacılık SMS programlarının farklı risk yönetimi faaliyetleri hakkında net olması ve bunları uygun şekilde kullanması gerekir.
Risk yönetimi için tahminsel faaliyetler şunlara dayanmaktadır:
*Düzenli operasyonlarda kuruluşunuzun en çok nerede maruz kaldığını anlamak gibi normal operasyonel veriler; ve
*Daha önce gerçekleşmemiş olan potansiyeller.
Birçok büyük çevrimiçi kaynak, reaktiflikten prediktif risk yönetimine “geçiş” gerektiğini tartışıyor. Bu reaktif veya proaktif olmaktan “daha iyi” bir risk yönetimi biçimi olduğu yanlış bir fikre işaret ediyor gibi görünmektedir. Bu doğru değil. “Tahmini risk yönetimine doğru ilerlemek” sadece tahmine dayalı faaliyetleri risk yönetimi repertuarınızın bir parçası olarak kabul etmek anlamına gelir.
Tahmini Risk Yönetimi Faaliyetleri Nelerdir?
Daha önce de belirtildiği gibi, risk yönetimi için en yaygın iki öngörülen aktivite şunlardır; Değişim Yönetimi ve Emniyetle ilgili vaka çalışmaları. Bu etkinliklerin her ikisi de düzenli olarak gelişmiş emniyet programlarında kullanılır .
Neleri içerir?
Mevcut işlemlerin analizi,
Yeni tehlikelerin belirlenmesi,
Yeni risklerin belirlenmesi,
Bu potansiyelleri önlemek için kontroller uygulamak,
“İkame risk” için kontrollerin analiz edilmesi.
Tahmini olan risk yönetimi için bazı benimsenmiş araçlar şunlardır;
Papyon analizi,
Sektörel Eksiklik analizi,
Denetimler,
Emniyet denetimleri.
Son olarak söylemek istediğim; Tüm havayolları ve havaalanları reaktif risk yönetimi stratejileri uygular. Kuruluşunuzun, proaktif olarak risk yönetimi üzerinde yoğunlaşacak kadar olgunlaşması tahminen iki veya üç yıl sürebilir.
Sadece istikrarlı emniyet depertmanları öngörü aşamasına ulaşacak. Buranın en ideal bir yer olmasıyla tamamen işleyen SMS programları her üç risk yönetim stilini de uygulayacak. Asla reaktif ve proaktif aşamalarından ayrılmayın.
Tahmini risk yönetimi aşamasını gerçekleştirmek için modern havacılık risk yönetim anlayışı içinde olmalısınız….
Mehmet Ali Ataman
Mart.2019
